Pałac Gościnny Lubomirskich w Stalowej Woli-Charzewicach

Stalowa Wola-Charzewice – Pałac Lubomirskich

Pałace

lubomirskich, stalowa wola

źródła

słownik

Ocena: 4,25 z 4 opinii [oceń obiekt]

Stan obecny:

użytkowany.

Funkcja teraźniejsza:

dom mieszkalny.

Zabytkowe obiekty towarzyszące:

oficyna, powozownia, domy służby, budynki gospodarcze, stajnie, garaże.

Zwiedzanie:

wstęp na teren parku nieograniczony i bezpłatny. Pałac można oglądać z zewnątrz i ewentualnie klatkę schodową.

Dojazd:

należy jechać ulica Lipową aż do bramy parkowej.
[Oszczędź czas i paliwo – gotowe współrzędne pod mapą.]

Parkingi:

można zaparkować na terenie parku.

Historia i opis:

Najważniejszym okresem w historii wsi Charzewice był niewątpliwie wiek XVII. Na początku tego stulecia osada stanowiła współwłasność m.in. Brandwickich i Charzewickich, która w połowie tego samego wieku była sukcesywnie wykupywana przez Piaseckich a później przez Gabriela Rozwadowskiego, męża Elżbiety Piaseckiej. W 1690r. na gruntach wydzielonych z obszaru Charzewic, Rozwadowski rozpoczął lokowanie nowego miasta nazwanego od jego nazwiska – Rozwadowem.
W 1723r. Jerzy Ignacy Lubomirski herbu Szreniawa bez Krzyża, rezydujący na stałe na zamku w Rzeszowie, w zamian za długi przejął Rozwadów, a później dokupił Charzewice i Rzeczycę. Z inicjatywy księcia w Charzewicach wzniesiono dwór, który stanowił ośrodek administracji pobliskich włości. Najmłodszy syn Jerzego – Franciszek Grzegorz zdecydował się przenieść siedzibę rodową do dworu w Charzewicach. Zarząd dominium (majątku) przeniesiono na parter nowego pałacu wybudowanego na obrzeżach Rozwadowa.

Kolejnym dziedzicem w Charzewicach był Jerzy Roman żonaty z Felicją z Mniszchów. Jerzy rozbudował dwór wzniesiony przez swojego dziadka w okazałą rezydencję zwaną „pałacem letnim” lub „zamkiem”. W pobliżu stanęły zabudowania towarzyszące takie jak m.in. oficyna (zwana „dworkiem myśliwskim”), pałac gościnny (zwany „pawilonem”), oraz powozownia, domy oficjalistów i pracowników. Całość otoczono parkiem romantycznym z rzeką zasilającą staw z wyspą. Książe Jerzy Roman dążył do utworzenia Ordynacji Rozwadowskiej skupując w tym celu okoliczne majątki.
W wyniku bezdzietnej śmierci Jerzego dobra rozwadowskie odziedziczył jego brat Adam Hieronim Karol żonaty z ks. Karoliną z Ponińskich. Z jego inicjatywy charzewicki pałac otrzymał piętrowe skrzydła, a majątek ziemski powiększono o klucz dóbr krakowieckich, nieopodal Przemyśla.
Pierwszym oficjalnym ordynatem w Rozwadowie został syn Adama – Hieronim Adam, który poślubił Felicję Markiewicz, dziewczynę pracującą w charzewickim majątku. Los zrządził, że ostatnim ordynatem był syn pierwszego – Jerzy Ignacy, któremu przyszło gospodarować w okresie dwóch wojen światowych. W czasie I wojny światowej rodzina książęca wyjechała do Wiednia, a jej majątek został w znacznej części zniszczony. Wycofujące się wojska rosyjskie, w czerwcu 1915r. ograbiły i spaliły m.in. rezydencję książęcą oraz pałac gościnny, który udało się odbudować w okresie międzywojennym. Niestety zniszczenia „zamku” okazały się na tyle poważne, iż nie podjęto odbudowy.

Lubomirscy zamieszkali w oficynie, z której zostali wysiedleni w czasie II wojny światowej przez niemieckiego zarządcę majątku – Martina Fuldnera, sprawcę rzezi na rodzie Chorodyńskich ze Zbydniowa. Książe wraz z żoną Anną Marią i córką Jolantą zamieszkali w pałacu gościnnym.
Po wojnie Jerzy został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa i przepadł bez wieści. Tak wygasła męska linia Lubomirskich z Charzewic i zakończyła się historia Ordynacji Rozwadowskiej. Przez lata gromadzony majątek przejęło państwo ludowe, a nowi gospodarze doprowadzili do jego ostatecznego upadku.
Obecnie w zaniedbanym parku zachowały się m.in. pałac gościnny, oficyna, spiżarnia, domy służby, powozownia z mieszkaniami oficjalistów, stajnie i garaże. Kilka z budynków jest wyremontowanych i stanowią mieszkania prywatne. Prywatną własnością mieszkalną jest również zachowany pałac gościnny. Ślady po Lubomirskich można oglądać również w Rozwadowie gdzie zachowały się ufundowane przez nich: kościół farny (1740r.), kościół i klasztor Kapucynów (1753r.) oraz pałac mieszczący obecnie muzeum.

Galeria

Budynki gospodarcze w Stalowej Woli-Charzewicach

zdjęcia wykonane w lutym 2014

Mapa

Lokalizacja: woj. podkarpackie, pow. stalowowolski, gmina Stalowa Wola

Adres: Stalowa Wola, ul. Lipowa

Współrzędne	2.50 PLN – Kupuje Checkout Added to cart
Atrakcje turystyczne w okolicy:
Klasztor Braci Mniejszych Kapucynów – Stalowa Wola – Rozwadów, Klasztorna 27
Dworzec PKP – Stalowa Wola – Rozwadów, Dąbrowskiego 15 \| odległość: 2 km
Parowóz Ty2-16 – PKP Stalowa Wola – Rozwadów, Dąbrowskiego 15 \| odległość: 2 km
Zabudowa staromiejska – Stalowa Wola – Rozwadów \| odległość: 2 km
Kościół pw. Św. Mikołaja – Zaleszany \| odległość: 12,5 km