
Śmiłów – Dwór Wiercińskich






Stan obecny: | odrestaurowany, użytkowany. | ||
Funkcja teraźniejsza: | dom mieszkalny, muzeum. | ||
Zabytki w otoczeniu: | oficyna, spichlerz. | ||
Zwiedzanie: | Oglądanie dworu z zewnątrz oraz zwiedzanie wnętrz w godzinach: wtorek – niedziela: 10:00 – 17:00 W innych terminach po uprzednim omówieniu się. Kontakt: e-mail: muzeum( małpa )dworwsmilowie.pl tel.: 603 928 100 |
||
Dojazd: | Śmiłów leży niedaleko drogi nr 79 Sandomierz – Ożarów. [Oszczędź czas i paliwo – gotowe współrzędne pod mapą.] |
||
Parkingi: | przy bramie wejściowej znajduje się parking. | ||
Historia i opis: | |||
Według najstarszych dostępnych źródeł pisanych majątek ziemski w Śmiłowie od co najmniej XV w należał do klucza dóbr Czyżowskich, którego właścicielami był ród Czyżowskich. Około połowy XVIII w. po śmierci Aleksandra Zakliki Czyżowskiego, pałac w Czyżowie wraz z przynależnymi włościami odziedziczyła jego siostra Teresa, wnosząc je później około 1748 r. jako wiano dla Andrzeja Szczepanowskiego herbu Korwin. Prawdopodobnie w Śmiłowie stała już wcześniej bliżej nieznana siedziba zarządcy tych włości, z której korzystali być może również Czyżowscy, ale to Szczepanowscy postawili w Śmiłowie pierwszą rezydencję dworską. Po Andrzeju jego majątek odziedziczył syn Gabriel który w latach 90-tych XVIII w. zbył Śmiłów na rzecz Józefa Wiercińskiego herbu Ślepowron. Obecnie zachowany dwór jest spuścizną pozostałą właśnie po Józefie Wiercińskim – komisarzu skarbowym powiatu sandomierskiego. Budowa dworu datowana jest na II połowę XVIII. Wzniesiono ubogi w detal architektoniczny budynek, zorientowany na godzinę 11, co przekładało się na równomierne nasłonecznienie pomieszczeń. Józef zmarł w 1804 roku pozostawiając majątek córce Katarzynie, która w latach 20-tych XIX wnosi go jako posag dla Cypriana Szymona Jana Baczyńskiego herbu Sas. W tym okresie następuje znaczna przebudowa dworu, w wyniku której pośrodku elewacji frontowej powstaje pokaźnych rozmiarów czterokolumnowy portyk a elewacja ogrodowa otrzymuje portyk wgłębny, wsparty na sześciu kolumnach, zamknięty po dwóch stronach aneksami. Stanisław, syn Cypriana również przebudował dwór przedłużając korpus obiektu od wschodu i zachodu. Rezydencja ma dwutraktowy układ pomieszczeń w części środkowej i trzytraktowy w częściach bocznych (trakt środkowy stanowią sionki). Główna sień i salon usytuowane są na osi. W części północno-zachodniej zachowała się komnata sklepiona kolebkowo, która pełniła funkcję skarbczyka. Łącznie obiekt mieści 18 pomieszczeń. Z zewnątrz najbardziej charakterystyczną cechą dworu jest polski dach łamany z pięknymi lukarenkami. Za czasów Czesława Cypriana Leona, syna Stanisława, na początku XX w. rozpoczęto remont wnętrz Śmiłowskiej rezydencji oraz adaptację poddasza na cele mieszkalne. Czesław był również właścicielem dworu w pobliskich Pisarach co zapewne było przyczyną tego, iż nie ukończył on przebudowy w Śmiłowie. Po jego śmierci 1933r. majątek odziedziczyła jego żona Helena a następnie w roku 1935 sprzedała go firmie „Aleksander Janasz i Synowie”. Po zakończeniu II wojny światowej, na mocy dekretu o reformie rolnej z 1944r. majątek śmiłowski przejął Skarb Państwa. Od tego czasu we dworze mieściły się m.in. komisariat milicji obywatelskiej, biura i kwatery mieszkalne Stacji Hodowli Roślin w Jasicach – Oddział w Śmiłowie. Nie remontowany, wyeksploatowany i rozkradziony obiekt został opuszczony w latach 70-tych XX wieku. W 1985 r. podupadłą rezydencję wraz z parkiem nabył Bogdan Szczerbowski wraz z żoną Janiną i pozostają jej właścicielami do dnia dzisiejszego. Pisząc o dworze nie sposób nie wspomnieć o stojącej tuż obok przepięknej oficynie (choć przyznam że spichlerz jest równie cudny). Oficyna jest prawdopodobnie równolatką dworu. W XIX wieku otrzymała piętrowy ryzalit centralny w fasadzie głównej z neogotyckim łukiem i balkonem na piętrze. Parter mieścił dwie kuchnie: prawa pańska i lewa czeladna a na piętrze były pokoje dla gości. |
|||
Ciekawostki: | |||
Wiosną 2014 roku, przez dwa dni w śmiłowskim dworze kręcono zdjęcia do filmu Borysa Lankosza „Ziarno prawdy”, w którym główną rolę, prokuratora Teodora Szackiego zagrał Robert Więckiewicz. Towarzyszyli mu między innymi Jerzy Trela i Magdalena Walach. Kryminał Lankosza jest ekranizacją prozy Zygmunta Miłoszowskiego. Większość zdjęć do filmu powstała w pobliskim Sandomierzu gdzie rozgrywa się główna akcja filmu. | |||
Galeria | |||
zdjęcia wykonane we marcu 2014 | |||
Mapa | |||
Wyśrodkuj mapę
Ruch
Jazda rowerem
Tranzyt
|
|||
Lokalizacja: woj. świętokrzyskie, pow. opatowski, gmina Ożarów | |||
Adres: Śmiłów 1 | |||
|
Zgromadzonych w Śmiłowie zbiorów nie powstydziłby się niejeden pałac. Bez dotacji, pomocy państwa, gminy, starostwa, za to z wielkim zaangażowaniem, pasją, ogromnym nakładem pracy i środków finansowych. Ogromne wyrazy szacunku dla Właścicieli za to piękne miejsce.
Pałac piękny, właściciel miły i rzeczowy. Widzimy ile straciliśmy i że można spróbować odzyskać atmosferę dworu mieszkalnego, zadbanego, urządzonego ze smakiem… nawiązującego do świetności licznych dawniej funkcjonujących dworów.. ileż ich było na kresach!! Ten przypomina dom Juliusza Słowackiego w Krzemieniu…jestem zachwycona.
Zwiedzając to miejsce (zresztą ciekawe), sam budynek z ,,historią” (jest w tych rejonach bardzo dużo takich) po zrobieniu jednego zdjęcia spotkałem się z dużą nieprzyjemnością i uwagami właściciela dworku, chociaż nie było żadnej informacji np. tabliczki o zakazie fotografowania, poczułem się jak dzieciak.
Nie polecam tego miejsca! Wszędzie ,,na świecie” będąc w największych muzeach można robić zdjęcia ewentualnie za opłatą po uprzedniej informacji – tam nie widziałem nic specjalnie cennego w tych zbiorach…