Bircza – Pałac Humnickich
Ocena: 3,38 z 8 opinii [oceń obiekt]
Loading...| Stan obecny: | trwają pojedyncze prace zabezpieczające. |
| Funkcja teraźniejsza: | od 2004r. pustostan. |
| Zabytki w otoczeniu: | stajnia. |
| Zwiedzanie: | wstęp na teren parku darmowy i nieograniczony, obiekt można oglądać z zewnątrz, wstęp jedynie do odrestaurowanych piwnic. |
| Dojazd: | do pałacu prowadzi boczna droga od ulicy Granicznej. [Oszczędź czas i paliwo – gotowe współrzędne pod mapą.] |
| Parkingi: | obszerny parking bezpłatny w obrębie parku. |
| Historia i opis: | |
Bircza leży na dawnym szlaku handlowym zwanym Traktem Węgierskim, dlatego miasteczko było nękane przez częste najazdy tatarskie. Prawdopodobnie na przełomie XVI i XVII w. Bireccy wybudowali tu drewniany dwór obronny otoczony fortyfikacjami ziemnymi z bastionami. Najstarsze pisemne wzmianki o budowli obronnej na tych ziemiach pochodzą z pierwszej połowy XVIII w. Był to wówczas zamek z drewnianym, podpiwniczonym budynkiem mieszkalnym, należący do rodziny Błońskich. Na przełomie XVIII i XIX w. zamek był już własnością Humnickich herbu Gozdawa, którzy wykorzystując murowane piwnice budynku mieszkalnego przebudowali go w okazałą rezydencję pałacową w kształcie prostokąta. W połowie XIX w. obiekt stał się własnością Kowalskich herbu Habdank, którzy dobudowali do niego dwie baszty w narożnikach fasady północnej. Nieopodal utworzono folwark do którego przeniesiono przyległe do rezydencji zabudowania gospodarcze, wokół założono nowy park a całość ogrodzono. Kowalscy mieszkali tu do 1936 roku kiedy to zmarł Stanisław – ostatni męski potomek rodu z linii birczańskiej.  Podczas walk polsko – ukraińskich w 1945r. budynek strawił pożar w skutek czego został on częściowo rozebrany. Na mocy reformy rolnej z 1944r. zespół pałacowy upaństwowiono. W latach 50-tych XX w. odbudowano spaloną część południową (bez zachowania pierwotnej architektury) i przeznaczono na szkołę. Budynek był w części południowej parterowy a w części północnej piętrowy z przylegającymi zachowanymi basztami (patrz-pocztówka obok). Przykryto go dwustopniowym dachem dwuspadowym – część niższą eternitem a wyższą blachą. Kolejna rozbudowa miała miejsce w latach 70-tych XX w. i zakończyła się nadbudową skrzydła południowego, która zrównała wysokość całego korpusu obiektu. Funkcjonował tu wówczas internat szkoły podstawowej.  Do dnia dzisiejszego zachował się kształt budynku z okresu przebudowy w latach 70-tych ubiegłego wieku, jednak wymaga on kapitalnego remontu. We wrześniu 2013 roku rozpoczęto prace konstrukcyjno-budowlane, które mają przywrócić kształt utracony w trakcie powojennych przebudów. Inwestycja doszła do skutku dzięki władzom Gminy Bircza oraz Związkowi Gmin Fortecznych Twierdzy Przemyśl. Rezydencja ma odzyskać bryłę jaką urzekała na początku XX wieku a jej docelowy wygląd ma być taki jak na archiwalnej widokówce z 1911r. (zdjęcie po lewej). Odrestaurowany pałac będzie mieścił hotel z salą konferencyjno-wystawową oraz kawiarnię. W maju 2016 roku udostępniono zwiedzającym (odrestaurowane kosztem 2,5 mln zł) piwnice zamkowe. |
|
| Legendy i duchy: | |
 Mieszkańcy Birczy usytuowanej przy szlaku handlowym wiodącym w kierunku Przemyśla i Sanoka oraz dalej na Węgry byli często nękani przez różnorakie napady.W czasie jednego z najazdów tatarskich w roku 1672 od strzały napastników zginął strażnik birczański, którego zadaniem było alarmować miasteczko o zagrożeniu. Od tamtego czasu w sierpniowe noce widywany był duch poległego strażnika, który ubrany w błyszczącą kolczugę i płaszcz patrolował umocnienia obronne pałacu (dla łowców duchów plan umocnień z prawej). |
|
| Galeria | |
      |
|
| zdjęcia wykonane w kwietniu 2011 | |
| Mapa | |
|
|
|
| Lokalizacja: woj. podkarpackie, pow. przemyski, gmina Bircza | |
| Adres: Bircza | |
Współrzędne  |
|
| Atrakcje w okolicy: | |
| Cerkiew Greckokatolicka – Lipa, 8 km od Birczy | |
| Cerkiew Obronna – Posada Rybotycka, 10 km od Birczy | |
Rezydencje w pobliżu
